Y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu
Cynyrchiadau ffilm a theledu mawr yng Nghymru: Crynodeb o Drafodaethau Grŵp Gweithdy Rhanddeiliaid
Tryloywder a gwybodaeth
·
Mae absenoldeb asesiad manwl o'r sector a diffyg
gwybodaeth gyffredinol. Roedd hon yn thema ailadroddus trwy gydol y
trafodaethau. Awgrymwyd y byddai'n ddefnyddiol i rywun fapio pa
sefydliadau sy'n gwneud beth yn y sector yng Nghymru.
· Mae angen tryloywder o ran sut mae Llywodraeth Cymru yn gwario ei harian - a pha mor effeithiol yw'r gwariant hwnnw.
· Mae angen egluro gweledigaeth Llywodraeth Cymru a'i chyfathrebu'n effeithiol i'r sector.
· Yn gyffredinol, mae angen i bolisïau Llywodraeth Cymru sy'n effeithio ar y sector fod yn llawer mwy tryloyw.
· Mae Prifysgol De Cymru wedi gwneud cais am glwstwr diwydiant sgrin yng Nghaerdydd - o dan Gronfa Strategaeth Fusnes Llywodraeth y DU. Bydd gan 'Screen Lab' rôl ymchwil a datblygu a bydd yn anelu at ddarparu data ystyrlon ar yr hyn sy'n gweithio yng Nghymru.
· Mae angen mapio'r gweithlu.
· Roedd dileu Creative Skillset yng Nghymru yn ergyd enfawr - nid oes unrhyw beth wedi cymryd ei le. Mae'n parhau i fod yn bresennol yn rhanbarthau Lloegr. Yn ei absenoldeb, nid yw'n glir pwy sy'n mapio'r sgiliau yn y gweithlu ffilm yng Nghymru.
Addysg/datblygu sgiliau
· Gall cynnwys cyrsiau cyfryngau fod wedi dyddio. Dylai cyrsiau hefyd gynnwys y sgiliau busnes sydd eu hangen i ffynnu o fewn y sector. Mae angen i hyn ddigwydd o addysg ysgol uwchradd hyd at ddarpariaeth feistr. Yn gyffredinol, mae angen mwy o integreiddio.
·
Ar hyn o bryd nid oes ysgol ffilm arbenigol yng
Nghymru. PDC (gynt yn Ysgol Ffilm Casnewydd) yw'r peth agosaf sydd
gennym i ysgol ffilm arbenigol yng Nghymru. Yn ddiweddar, mae'r
Alban wedi agor canolfan ysgol ffilm a theledu genedlaethol sydd
wedi'i lleoli yn stiwdios BBC Scotland. Ceir rhagor o wybodaeth
trwy'r lincs isod:
- https://nfts.co.uk/school/nfts-scotland
- http://www.bbc.co.uk/mediacentre/latestnews/2017/scotland-film-tv-school
· Mae angen integreiddio interniaethau i'r system addysg ffilm - interniaethau â thâl; mae'r rhain yn hanfodol i amrywiaeth o fewn y sector.
· Mae angen datblygu cysgodi a mentora o fewn y sector.
· Dylai fod cymhellion ar waith i annog mwy o lwybrau gyrfa sy'n seiliedig ar ffilm.
·
O ganlyniad i Brexit, mae angen datblygu sgiliau yn y
wlad hon.
·
Mae angen datblygu'r sylfaen o gynhyrchwyr
annibynnol. Mae angen clir am strategaeth yma.
·
Sgiliau: mae tua 20 o feysydd gwahanol lle mae angen
uwch-sgilio yng Nghymru. Dylid edrych ar sgiliau trosglwyddadwy
hefyd - mae angen trydanwyr ar setiau ffilm ond nid ydynt yn
dibynnu ar y sector. Efallai bod rhywbeth i'w ddysgu o hyn.
Buddsoddiadau
·
Mae buddsoddi mewn ffilmiau annibynnol ym Mhrydain yn
dwyn risg fawr iawn - yn gyffredinol nid yw'r ffilmiau hyn yn
gwneud arian.
· Mae buddsoddiad yn dibynnu ar ddangosyddion perfformiad allweddol cwmni
·
Mae'r galw am gynnwys newydd yn
enfawr.
·
Cyllid Llywodraeth Cymru o fewn y sector - mae angen
mwy o fanylion i adeiladu ecoleg iach - ni ddylid ei seilio'n unig
ar elw ariannol. Mae graddfa fawr y prosiectau y buddsoddir ynddynt
gan Gyllideb Buddsoddi yn y Cyfryngau Llywodraeth Cymru yn atal
cwmnïau o Gymru rhag cymryd rhan. Mae cynyrchiadau sy'n cael
eu denu i Gymru gan y Gronfa yn gwario arian yma ac yna'n gadael,
gan adael fawr ddim o etifeddiaeth.
·
Yn 2017 gwelwyd y buddsoddiad mewnol mwyaf yn y
sector - £ 1.9b ledled y DU. Efallai y bydd y Pwyllgor am
ymchwilio i sut y gall Cymru gael cyfran fwy o'r arian hwn.
· Mae brandio'n bwysig iawn o fewn y sector - mae'n gwarantu swm penodol o ddosbarthiad sy'n hanfodol wrth ddenu buddsoddiad.
Buddsoddiad Llywodraeth Cymru
·
Mae Llywodraeth Cymru yn ei chael hi'n anodd gwario
ei Chyllideb Buddsoddi yn y Cyfryngau.
·
Mae'r Gyllideb hon yn annelwig iawn. Gan ei bod yn
canolbwyntio ar elw ariannol, mae'n tueddu i beidio â
chyllido cynhyrchwyr annibynnol gan eu bod yn cael eu hystyried yn
ormod o risg.
·
Y gymhareb targed ar gyfer elw ariannol i'r Gyllideb
yw 10:1.
·
Awgrymwyd y dylid cael dau linyn o'r Gyllideb - un yn
canolbwyntio ar elw ariannol, a'r llall ar gefnogi cynnyrch Cymreig
brodorol.
· Mae angen gwneud penderfyniadau - nid yw nodau Llywodraeth Cymru yn glir.
Amrywiaeth
· Mae gan Ŵyl Iris (yng Nghymru) y gronfa fwyaf ar gyfer cymorth LGBTQ yn y byd.
·
Bwriedir cyhoeddi Safonau Amrywiaeth BFI ym mis
Ebrill eleni.
·
Mae rhoi amrywiaeth ar agenda stiwdios yn anodd iawn
- er bod angen iddo ddigwydd.
· Mae un cyfarwyddwr benywaidd yn weithgar yng Nghymru (Rungano Nyoni, a enillodd BAFTA eleni ar gyfer Gwaith Cyntaf Eithriadol gan Awdur, Cyfarwyddwr neu Gynhyrchydd Prydeinig).
Yr hinsawdd gyfredol
·
Mae diffyg gweithlu - mae hyn yn arwain at chwyddo
cyflogau ac yn gwneud y DU yn llai deniadol i wneuthurwyr
ffilmiau.
·
Mae gwneuthurwyr ffilmiau yng Nghymru yn aml yn
cymryd eu busnes i Loegr gan nad oes ganddynt y cysylltiadau cywir
yng Nghymru - er eu bod am weithio gyda gweithwyr proffesiynol yng
Nghymru.
·
Mae'r amser yn iawn i wneud newidiadau cadarnhaol yn
y sector - mae Ofcom yn cyflwyno gofynion portreadu ar gyfer y BBC,
mae S4C a'r BBC yn buddsoddi, ac yn y blaen.
·
Mae angen gwneud mwy yng Nghymru i gefnogi cynnyrch
ffilmiau Cymreig - nid yw ffilmiau Cymreig yn cael eu dangos yn
ddigonol mewn sinemâu yng Nghymru.
·
Nid oes gan wneuthurwyr ffilm unrhyw reolaeth dros y
cynnwys a wneir ar gyfer y BBC - pwy all fanteisio arno yn
rhyngwladol ac ati.
·
Mewn teledu, mae fframwaith telerau masnach - nid oes
un ar gyfer ffilm.
·
Mae'r fframwaith telerau masnach yn bwysig iawn mewn
perthynas â gwneud elw o gynnwys digidol.
·
Er bod y BFI yn glir ynghylch ei gefnogaeth i'r
gwledydd a'r rhanbarthau nid oes ganddynt bresenoldeb parhaol yng
Nghymru - nid ydynt yn gweithredu yr hyn y maent yn ei
arddel.
·
Mae Ffilm Cymru yn gwneud gwaith da iawn gyda'r
ychydig o gyllid sydd ganddo - rhoddwyd enghraifft ohono yn rhoi
llawer o fenthyciadau bach ad-daladwy.
·
Mae cynllun 'Troed yn y drws' Ffilm Cymru wedi bod yn
effeithiol iawn wrth hwyluso mynediad i'r diwydiant.
·
Mae cyd-gynhyrchu yn dod yn fwyfwy
angenrheidiol.
·
Mae cyllideb gyfyngedig iawn ar gyfer marchnata
ffilmiau yng Nghymru. Mae gwyliau'n "hynod bwysig".
·
Rhwng 2007-2017 bu twf enfawr yn y diwydiant yng
Nghymru.
· Nid oes canolfan amlwg ar gyfer y diwydiant ffilm yng Nghymru.
· Ychydig iawn o gefnogaeth sydd ar gael i wneud ffilmiau yn y Gymraeg.
· Yn gyffredinol, mae'r arian sy'n dod yn ôl i gynhyrchwyr ffilm yn fach iawn - mae angen cefnogaeth ar gynhyrchwyr rhwng cynyrchiadau.
Pwyntiau i'w nodi
·
Credydau treth ffilm, seilwaith a sylfaen sgiliau
ddigonol yw'r tri chynhwysyn ar gyfer ecoleg cynhyrchu iach.
·
Dylid cynnwys animeiddio a gemau yn yr
ymchwiliad.
·
Soniodd tystion am "Gynghrair Sgrin Cymru": trefniant
rhwng Llywodraeth Cymru a Chynyrchiadau Bad Wolf. Ychydig iawn o
eglurder oedd ynghylch beth oedd yr endid hwn yn ei wneud, neu'n
bwriadu ei wneud.
·
I ba raddau mae Eiddo Deallusol wedi'i ddatblygu yng
Nghymru, ac a yw'n aros yng Nghymru?
Astudiaethau achos posib
·
Mae gan Dde Korea ddiwydiant ffilm gynhenid
ffyniannus efallai yr hoffai'r Pwyllgor edrych
arno.
·
Mae symbol yr eirinen wlanog a ddefnyddir yn Georgia
(UDA), os yw'n cael ei ddangos ar y sgrin, yn golygu bod
gwneuthurwyr y ffilm yn gymwys am gredyd treth ychwanegol.
·
Mae Sgrin Gogledd Iwerddon yn enghraifft dda o sut i
ddenu buddsoddiad mewnol a domestig.
· Mae cyhoeddiad diweddar (Go West) yn rhoi trosolwg o hanes, esblygiad a chyfluniad cyfredol y diwydiannau ffilm a theledu yn rhanbarth Bryste.